Thực trạng của ô nhiễm không khí tại Việt Nam nhắc riêng và trên toàn thế giới khái quát đang tại mức báo động đỏ. Nồng độ những chất ô nhiễm trong không khí như CO2, NO2, SO2, O3,...đang tại mức vô cùng cao. Sức khỏe còn chính chúng ta đang bị đặt vào một tình thế hiểm nguy.
CO2, hay carbon dioxide, là một trong các chất gây ô nhiễm không khí nhiều nhất trên toàn cầu. Được sinh ra chủ yếu từ hoạt động đốt cháy nhiên liệu hóa thạch như than, dầu, và khí đốt tự nhiên, CO2 đóng vai trò quan yếu trong việc gây ra hiệu ứng nhà kính và biến đổi khí hậu. Việc tăng nồng độ CO2 trong không khí không chỉ khiến cho trái đất ấm lên mà còn dẫn đến các hệ quả nguy hiểm khác đối với sức khỏe con người và môi trường, góp phần khiến gia nâng cao thực trạng của ô nhiễm không khí.
không khí hiện nay tại Việt Nam đang càng ngày càng nguy hiểm, sở hữu nồng độ CO2 trong không khí đã nâng cao lên đáng đề cập trong các năm mới đây. Theo số liệu trong khoảng Tổng cục Môi trường, nồng độ CO2 trung bình tại các thành phố to như Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh đã vượt ngưỡng an toàn cho phép của đơn vị Y tế thế giới (WHO). Cụ thể, tại Hà Nội, nồng độ CO2 đã đạt mức 410 ppm (phần triệu), khiến gia tăng thực trạng ô nhiễm không khí tại khu vực này.
2. Nồng độ NO2 (Nitrogen Dioxide)
NO2, hay nitrogen dioxide, là một chất ô nhiễm không khí độc hại, sinh ra trong khoảng những công đoạn đốt cháy, đặc trưng là từ những dụng cụ liên lạc và công nghiệp. NO2 không chỉ gây ra những vấn đề về hô hấp mà còn là nguồn cội chính dẫn tới hiện tượng mưa axit, khiến cho suy thoái môi trường tự nhiên và tác động trực tiếp tới sức khỏe cùng đồng.
thực trạng ô nhiễm không khí tại Việt Nam can dự tới NO2 cũng đang tại mức báo động. Tại những thành phố lớn như Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh, nồng độ NO2 đã vượt quá mức khuyến cáo của WHO. Tỉ dụ, trong năm 2023, nồng độ NO2 tại Hà Nội đã đạt 70 µg/m³, cao hơn phổ biến so với ngưỡng an toàn là 40 µg/m³. Điều này cho thấy thực trạng ô nhiễm không khí hiện nay tại Việt Nam đang phát triển thành nghiêm trọng, đòi hỏi sự quan tâm và hành động khẩn cấp từ các cấp điều hành.
3. Nồng độ SO2 (Sulfur Dioxide)
SO2, hay lưu hoàng dioxide, là một chất khí độc hại được sinh ra cốt yếu từ việc đốt cháy than và dầu. SO2 mang khả năng gây ra các vấn đề sức khỏe hiểm nguy, đặc biệt là đối sở hữu hệ hô hấp. Không những thế, SO2 cũng là tác nhân chính gây ra hiện tượng mưa axit, tác động thụ động tới nông nghiệp, rừng, và nguồn nước.
Thực trạng ô nhiễm môi trường không khí ở Việt Nam cũng đang bị tác động bởi nồng độ SO2 gia tăng, đặc thù là ở những khu công nghiệp và các thành thị lớn. Theo Con số của Bộ Tài nguyên và Môi trường, nồng độ SO2 tại một số khu vực công nghiệp đã vượt mức cho phép, với mức đo được lên tới 60 µg/m³, khi mà ngưỡng an toàn là 20 µg/m³. Thực trạng ô nhiễm môi trường không khí này đang đặt ra những thách thức to cho Việt Nam trong việc kiểm soát an ninh môi trường và sức khỏe cùng đồng.
4. Nồng độ O3 (Ozon tầng thấp)
Ozon tầng thấp (O3) là một trong các chất gây ô nhiễm không khí nghiêm trọng, được hình thành khi các oxit nitrogen (NOx) và các hợp chất hữu cơ bay tương đối (VOC) bức xúc dưới ảnh hưởng của ánh sáng mặt trời. Mặc dầu O3 tại tầng bình lưu mang tác dụng kiểm soát an ninh trái đất khỏi tia cực tím, nhưng lúc xuất hiện tại tầng rẻ, nó trở nên một chất độc hại, gây ra các vấn đề về hô hấp và khiến gia tăng nguy cơ mắc những bệnh về tim mạch.
Thực trạng của ô nhiễm không khí tại Việt Nam cho thấy nồng độ O3 tầng thấp đang với thiên hướng nâng cao cao, đặc trưng là tại các thị thành to như Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh. Các Thống kê vừa qua chỉ ra rằng nồng độ O3 trung bình hàng ngày ở một số khu vực thành thị đã vượt ngưỡng an toàn của WHO, ảnh hưởng trực tiếp tới chất lượng không khí và sức khỏe cộng đồng. Thực trạng của ô nhiễm không khí này đang đặt ra những thách thức to cho việc kiểm soát ô nhiễm và kiểm soát an ninh sức khỏe con người.
5. Chỉ số chất lượng không khí (AQI - Air Quality Index)
Chỉ số chất lượng không khí (AQI) là một chỉ số đo lường chừng độ ô nhiễm không khí dựa trên nồng độ các chất gây ô nhiễm như CO2, NO2, SO2, O3, PM2.5, và PM10. AQI là phương tiện quan yếu giúp người dân và chính quyền nhận thức rõ hơn về thực trạng ô nhiễm môi trường không khí và đưa ra những giải pháp đề phòng thích hợp. Chỉ số AQI dao động từ 0 đến 500, với các mức độ cảnh báo khác nhau, từ rẻ tới nguy hiểm.
Thực trạng ô nhiễm không khí hiện nay ở các thành phố to ở Việt Nam thường xuyên nằm ở mức báo động theo chỉ số AQI. Tỉ dụ, vào những ngày ô nhiễm nặng, AQI ở Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh với thể vượt ngưỡng 200, biểu hiện mức độ ô nhiễm rất cao và mang hại cho sức khỏe. Những Báo cáo này cho thấy thực trạng ô nhiễm không khí hiện nay đang ngày càng nghiêm trọng, đặc biệt là vào các tháng mùa khô.
6. Nồng độ bụi mịn PM2.5 và PM10
PM2.5 và PM10 là các hạt bụi mịn với kích thước rất nhỏ, mang thể thâm nhập sâu vào phổi và máu, gây ra các vấn đề về hô hấp và tim mạch. PM2.5 sở hữu tuyến đường kính nhỏ hơn 2.5 micromet, trong khi PM10 với các con phố kính nhỏ hơn 10 micromet. Các hạt này chủ yếu sinh ra từ hoạt động giao thông, công nghiệp, và đốt cháy nhiên liệu hóa thạch.
Thực trạng ô nhiễm không khí hiện nay ở Việt Nam cho thấy nồng độ PM2.5 và PM10 tại những thành phố lớn đang tại mức rất cao. Theo số liệu của Tổng cục Môi trường, nồng độ PM2.5 ở Hà Nội thường xuyên vượt ngưỡng 50 µg/m³, trong khi ngưỡng an toàn là 25 µg/m³. Tương tự, nồng độ PM10 cũng vượt ngưỡng cho phép, đặc biệt là vào giờ cao điểm. Điều này góp phần làm trầm trọng thêm thực trạng ô nhiễm không khí hiện nay tại Việt Nam và doạ dọa sức khỏe cộng đồng.
7. Chừng độ ô nhiễm trong khoảng những hợp chất hữu cơ bay hơi (VOC)
Các hợp chất hữu cơ bay tương đối (VOC) là một hàng ngũ những hợp chất hóa học dễ bay hơi, sở hữu thể phát tán vào không khí từ đa dạng nguồn khác nhau như sơn, xăng dầu, sản phẩm hóa chất, và giai đoạn công nghiệp. VOC không chỉ gây ra mùi khó chịu mà còn tham gia vào phản ứng tạo ra O3 tầng tốt, khiến gia nâng cao mức độ ô nhiễm không khí và gây hại cho sức khỏe.
Ở Việt Nam, thực trạng ô nhiễm không khí đang bị tác động nguy hiểm bởi những VOC, đặc thù là tại các khu công nghiệp và khu vực thành phố đông dân cư. Các nghiên cứu vừa mới đây cho thấy mức độ VOC trong không khí ở đa dạng khu vực đã vượt quá ngưỡng an toàn, dẫn đến sự hình thành O3 tầng rẻ và khiến nâng cao nguy cơ mắc các bệnh lý về hô hấp. Thực trạng của ô nhiễm không khí này đòi hỏi sự giám sát chặt chẽ và các giải pháp tránh hiệu quả từ phía chính quyền và cộng đồng.
Việc đối mặt mang các thách thức về ô nhiễm không khí đòi hỏi sự hài hòa chặt chẽ giữa chính phủ, tổ chức, và cùng đồng. Chỉ lúc phần nhiều các bên cùng chung tay hành động, chúng ta mới có thể bảo vệ môi trường sống, đảm bảo sức khỏe cho thế hệ hiện nay và mai sau.
